Các nhà máy lọc dầu phải đóng cửa do thiếu nguyên liệu, từ đó
kéo giảm nhu cầu dầu thô, và nguồn cung thành phẩm cũng giảm.
Theo các nhà phân
tích, điều đáng lo ngại nhất liên quan đến vấn đề Iran hiện nay không chỉ là
căng thẳng chính trị leo thang và mối đe dọa nguồn cung dầu thô toàn cầu, mà
chính là nguy cơ nhu cầu xăng dầu thị trường có thể bị phá vỡ.
Khu vực châu Âu phụ
thuộc khá lớn vào nguồn dầu Iran. Mặc dù mới đây Ả Rập Xê Út cho biết nếu cần
thiết, nước này sẵn sàng cung ứng dầu cho thị trường từ nguồn dầu dự phòng. Tuy
nhiên, nhiều nghi ngờ về khả năng này khi mức tiêu thụ của Ả Rập Xê út đang
tăng chóng mặt, thậm chí còn đe dọa đến vị trí xuất khẩu dầu lớn nhất thế giới
của nước này, và tất nhiên như vậy nguồn dầu dự trữ cũng không còn nhiều.
Cơ quan năng lượng
quốc tế (IEA) cũng tuyên bố có thể bơm thêm dầu từ kho dự trữ, nhưng từ khi tổ
chức này xuất 60 triệu thùng dầu dự trữ trong năm ngoái, thị trường đã nghi ngờ về nguồn dầu còn lại của tổ chức.
Nguồn dầu thô sụt
giảm có thể ảnh hưởng đến ngành công nghiệp lọc dầu thế giới. Các nhà máy lọc
dầu là các khách hàng chính của các nhà sản xuất dầu thế giới.
Tuần qua, Petroplus
- công ty lọc dầu độc lập lớn nhất châu Âu đã bắt đầu đóng cửa 3 trong số 5 nhà
máy lọc dầu của mình, tương đương với khoảng 250.000 thùng dầu/ngày bị ngừng
sản xuất. Từ giữa năm 2008 đến nay, 9 nhà máy lọc dầu của châu Âu đã phải đóng
cửa, theo IEA.
Tại bờ biển phía
đông Hoa Kỳ, hãng Sunoco cũng đang rao bán hai nhà máy lọc dầu đặt tại
thành phố Philadelphia và thị trấn Marcus Hook thuộc bang Pennsylvania với công
suất xử lý dầu thô 505.000 thùng/ngày, nhà máy lọc dầu ở Marcus Hook đã bị đóng
cửa từ tháng trước.
Hãng ConocoPhillips
cũng đóng cửa và cho đấu thầu nhà máy lọc dầu trong khu vực gần đó hồi tháng 9
năm ngoái. 3 nhà máy này chiếm hơn nửa công suất lọc dầu của khu vực bao gồm
Boston, New York và Washington.
Theo số liệu của
IEA, năm 2001, các nhà máy lọc dầu của Mỹ chạy với công suất 93%, nhưng hiện
nay đã giảm xuống còn 86%. So với công suất thiết kế, các nhà máy sản xuất với
công suất thấp hơn 1 triệu thùng/ngày, mức chênh lệch đã tăng gấp 3 lần từ đó
tới nay.
Kể từ khi khủng
hoảng tài chính năm 2008-09, công suất tại các nền kinh tế phát triển đã giảm
khoảng 2,6 triệu thùng dầu/ngày, dự báo con số này sẽ còn giảm nhiều hơn nữa,
theo IEA.
Theo các nhà phân
tích, những quyết định này sẽ có tác động lâu dài trên thị trường xăng dầu. Một
nhà máy lọc dầu đóng cửa tức là nhu cầu dầu thô sẽ giảm nếu như các nhà máy
khác không thể bù đắp lại công suất. Trong trường hợp của Petroplus, nguyên
liệu đầu vào cho các nhà máy lọc dầu là có chất lượng như dầu Brent giao dịch
trên sàn ICE London, vì thế, giá dầu Brent tổng hợp có thể giảm.
Tuy nhiên, một vấn
đề nữa đặt ra là giá dầu thô rẻ hơn không có nghĩa giá nhiên liệu sẽ rẻ hơn.
Ông Francisco Blanch - người đứng đầu nhóm nghiên cứu hàng hóa tại ngân hàng
BofA Merrill Lynch cho biết khi các nhà máy lọc dầu đóng cửa, thị trường xăng
dầu sẽ đối mặt 2 vấn đề, đó là nhu cầu dầu thô giảm và nguồn cung nhiên liệu
thành phẩm giảm.
Theo BaoMoi