Hàng nghìn người dân ở xã Nghi Thiết (huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An) bao đời chỉ biết sống bám biển, nay đang lo lắng sẽ thất nghiệp. Chỉ trong một khoảng thời gian ngắn, 3 cảng biển được cấp phép xây dựng nhưng đã lộ ra nhiều bất cập: Dân không biết quy hoạch, bị lấp mồ mả, nổ mìn sập nhà và ô nhiễm môi trường, khói bụi…
Dân chưa được đền bù đã rầm rộ triển khai dự án
Trong những ngày gần đây, khu vực phía Bắc núi Rồng ở xã Nghi Thiết (huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An) bỗng nhiên mọc lên hàng chục khu lăng mộ mới. Đây là việc làm mà nhiều người dân cho là “lạ nhất từ trước tới nay”. Nguyên nhân chính mà chúng tôi biết được là hàng chục dòng họ lo sợ khu mồ mả của người thân, tổ tiên sẽ bị xới lấp, mất tích do hoạt động xây dựng rầm rộ các cảng biển nơi đây.
Ông Nguyễn Văn Vọng (66 tuổi), ở xóm Nam Thịnh dẫn chúng tôi ra khu vực công trường của cảng biển Vissai (thuộc Công ty Cổ phần xi măng Sông Lam) và chỉ vào một khu đất đã được san phẳng, bức xúc: “Đây trước là ngôi mộ đứa cháu đích tôn của chúng tôi. Cháu mất vào năm 2014 khi mới hơn 2 tuổi, sau đó bố mẹ cháu đi xuất khẩu lao động nên tôi thay mặt chăm sóc, hương khói. Khi công ty này về đây triển khai dự án, tôi không biết là đã có việc kiểm đếm hay chưa, nhưng tôi chỉ biết trước được 5 ngày là phải di dời. Do phải chờ bố mẹ của cháu ở bên Đài Loan về nên tôi chưa kịp di chuyển thì bị công ty dùng máy xúc san ủi. Sau đó, giữa trưa, tôi phải vội vàng cùng người nhà mang hài cốt cháu đi nơi khác vì sợ vùi lấp mất”.
Cũng như ông Vọng, anh Nguyễn Đậu Xuân không nén nổi giận dữ khi nói về ngôi mộ của bố mình là ông Nguyễn Đậu Hành được chôn cất vào năm 2003. “Trước khi dự án triển khai, tôi chả biết đây là dự án gì. Chỉ biết sau đó hàng loạt máy móc về san ủi cả quả núi, lấp biển thì mới biết là dự án cảng Vissai. Trong khu vực đơn vị này thi công, có ngôi mộ của bố tôi. Mặc dù trước đó gia đình không hề nhận được thông báo bằng văn bản hoặc bất kỳ buổi làm việc nào giữa chính quyền, công ty và gia đình nhưng ông Dũng, Trưởng ban Giải phóng mặt bằng (GPMB) vẫn yêu cầu tôi di dời. Vì vấn đề tâm linh, tôi xin cho chậm một thời gian thì cũng được đồng ý. Nhưng vừa qua, vào ngày 14/6 tôi nghe hàng xóm gọi là máy xúc chuẩn bị xúc ngôi mộ của bố tôi. Hốt hoảng, tôi chạy ra thì họ đã đào bới hết xung quanh, sau đó, khi biết là ngôi mộ, họ lại lấp trở lại”, anh Xuân kể lại.
Anh Nguyễn Đậu Xuân bên ngôi mộ của bố mình suýt bị bới tung.
Cũng như ông Vọng và anh Xuân, rất nhiều gia đình ở xã Nghi Thiết vô cùng bất bình bởi việc làm động đến tâm linh này, lại thực hiện kiểu “tiền trảm hậu tấu” của các đơn vị thi công nơi đây. Chính vì lo ngại mộ người thân bị “mất tích” nên hàng chục dòng họ đã có “sáng kiến” tìm được khu đất nào trên núi là xây lăng mộ thật to, nếu có bị “xúc” thì cũng dễ bề tìm kiếm.
Khi nói về vấn đề này, ông Bùi Văn Thành, Chủ tịch xã Nghi Thiết cho biết, trong quá trình triển khai GPMB, việc giải quyết rất phức tạp và đang gặp rất nhiều rắc rối vì liên quan đến nhiều mồ mả. “Trong khi đó, nhu cầu hoàn thành dự án lại cần phải nhanh, gấp rút, dẫn đến quá trình vừa triển khai đền bù, vừa làm nghĩa trang đồng thời triển khai luôn dự án nên dẫn đến một số bất cập. Chẳng hạn, những ngôi mộ chưa kịp di dời họ đã làm đường, xe cộ đi lại bụi bặm che hết cả mồ mả. Thứ nữa, đất đai còn chưa được đền bù xong nhưng dự án đã triển khai thi công dẫn đến sự bức xúc của người dân”, ông Thành nói.
Thu nhập trăm triệu mỗi năm, đền bù dăm chục triệu
Ngoài những vấn đề lo sợ bị mất mồ mả, người dân ở xã Nghi Thiết còn lo lắng vì gần đây, từ lúc Cảng xi măng Vissai và Cảng Tổng kho xăng dầu ĐKC vào xây dựng, thì nguồn hải sản gần bờ đã giảm đi đáng kể. “Vào mùa này năm trước, có ngày chúng tôi kiếm được cả chục triệu đồng, nhưng từ khi san lấp biển để làm cảng, ngày nhiều thì được một vài triệu là cùng”, anh Nguyễn Văn Xanh (52 tuổi), ngư dân ở xóm Nam Thịnh cho biết.
Theo anh Xanh, gia đình anh có 4 lao động chính và 2 chiếc thuyền. Cả gia đình bao đời nay sống trông chờ vào nghề biển để mưu sinh. Tuy vất vả nhưng năm nào cũng có thu nhập rất khá, hàng trăm triệu cho mỗi lao động chính mỗi năm. Nhưng bây giờ, việc hàng loạt cảng biển được xây dựng, những người dân như anh không còn biết di chuyển về bãi nào để ra khơi. “Hiện nay, chúng tôi chưa biết sẽ được hỗ trợ như thế nào, nhưng nghe nói mỗi thuyền được 50, 60 triệu đồng. Khoản tiền đó nói thật chả thấm thía vào đâu, bởi tiêu trong ít tháng cũng hết nhưng lâu dài thì chúng tôi không biết như thế nào”, anh Xanh lo lắng.
Cùng chung lo lắng như anh Xanh là còn hàng trăm hộ dân khác mưu sinh bằng nghề biển. “Thật sự nếu toàn bộ bến bãi đều bị lấy hết để làm cảng thì nghề đánh bắt hải sản gần bờ của người dân ở đây sẽ chết trong nay mai”, anh Xanh khẳng định.
Ông Nguyễn Thanh Hùng (83 tuổi) cũng cho hay, từ khi dự án đi vào triển khai, chính quyền không hề lấy ý kiến đồng thuận của người dân: “Chúng tôi chưa bao giờ biết về 3 cảng biển sẽ được xây dựng ngay trên xã Nghi Thiết. Đến khi động thổ các công trình thì người dân mới ngớ người ra”. Theo ông Hùng, việc xây Cảng xi măng và nghiền clanke, cũng như xây dựng Cảng - kho chứa dầu ĐKC, họ sợ nhất là vấn đề ô nhiễm môi trường. “Nhiều bài học về ô nhiễm môi trường trên thế giới và Việt Nam thời gian qua vẫn còn đó. Chúng tôi thực sự lo lắng, bởi mới triển khai mà họ kệ dân với khói bụi, thì khi vào hoạt động chẳng biết sẽ như thế nào”.
Ngoài ra, điều mà người dân ở đây lo lắng nữa là việc nổ mìn ngay cạnh nhà dân nhưng không hề được thông báo. Chỉ vào ngôi nhà đã nứt toác, chị Đậu Thị Việt (45 tuổi) than thở: “Mỗi khi Công ty Vissai cho nổ mìn, phá đá ở đây như động đất. Cách 2km vẫn cảm nhận rất rõ ràng, đất đá bay tung tóe khắp nơi. Khi nổ nhà tôi bị nứt toác, họ bảo sẽ đền bù nhưng chưa thấy đâu”.
Ông Bùi Văn Thành, Chủ tịch xã Nghi Thiết khẳng định, dự án được phê duyệt từ tháng 11/2015 nhưng đến tháng 3/2016 mới công bố nên dân không biết. Ngoài ra, việc nổ mìn hoặc kéo đường dây điện, một số đơn vị thi công không báo cáo với địa phương nên khi triển khai công trình vướng phải mồ mả. Ngoài ra, trong quá trình làm đường, lu đường, nổ mìn dẫn đến tình trạng lún, nứt nhà dân thì phía chủ đầu tư cũng chưa đền bù cũng là nguyên nhân khiến người dân thêm bức xúc.
Hàng loạt khu lăng mộ được xây mới.
“Thi công Cảng Vissai và Cảng - kho chứa xăng dầu ĐKC có rất nhiều mồ mả phải di dời nhưng việc quy hoạch nghĩa trang lại rất chậm. Chỉ tính riêng khu vực triển khai dự án Cảng dầu ĐKC (thuộc Công ty CP Thiên Minh Đức làm chủ đầu tư) đã có trên 600 ngôi mộ cần phải di dời. Theo nguyên tắc là phải quy hoạch nghĩa trang để sau khi được bồi thường, người dân còn có chỗ để di dời mộ nhưng trên thực tế, xã Nghi Thiết lại không có đất và nếu đưa sang các xã khác thì họ không cho. Bí quá phía tỉnh yêu cầu triển khai xây dựng nghĩa trang trên nền nghĩa trang cũ”, ông Thành cho biết.
Trong chuyến thăm và làm việc liên quan đến các dự án đang triển khai ở Nghi Thiết, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhấn mạnh song song với việc giải phóng mặt bằng, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án trọng điểm, tỉnh Nghệ An phải quan tâm đến vấn đề đào tạo, giải quyết việc làm, đảm bảo an sinh xã hội cho người dân khi bị thu hồi đất phục vụ cho các dự án.
Ông Bùi Văn Thành, Chủ tịch xã Nghi Thiết: Trong quá trình thi công đã khiến sập lún, hư hỏng 7 ngôi mộ. Trong đó, có 1 ngôi mộ hư hỏng nặng phải đền 150 triệu, các ngôi mộ còn lại đền 80 triệu. Ngoài ra, 20 ngôi mộ khác bị ảnh hưởng thì mỗi ngôi mộ được đền bù 15 triệu. Hiện nay, một số ngôi mộ đã được tập kết vào nơi quy hoạch mới. Tuy nhiên, do nghĩa trang này chưa xây xong nên việc di rời vẫn chưa hoàn thành.
Theo báo Gia đình & Xã hội.
Đăng nhập
