“Mặc dù hiện nay có sự cạnh tranh mạnh mẽ của các nước xuất khẩu gạo hàng đầu (đặc biệt là Ấn Độ), Thái Lan dự đoán sẽ trở thành nước xuất khẩu gạo đứng đầu. Tuy nhiên, Việt Nam dự đoán sẽ bị Ấn Độ chiếm giữ vị trí thứ hai trong số các nước xuất khẩu gạo trên thế giới.”
Đó là một trong những nhận định của Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) được đưa ra trong một bản tin được công bố chính thức sáng ngày 30/8/2012.
Ngoài ra ADB cũng có một số nhận định đáng chú ý sau:
· Các nước ASEAN có thể giúp tránh biến động giá gạo bằng cách giảm dần các mục tiêu tự cung tự cấp trong trao đổi dựa vào bảo lãnh nhập khẩu từ các nước xuất khẩu gạo. Nếu một nước có khả năng tự cung tự cấp ở mức chi phí lớn, có một chi phí bên ngoài làm cho thị trường toàn cầu thu nhỏ hơn và giá cả dường như dễ biến động hơn. Các nhà sản xuất ở những nước có lợi thế cung cấp gạo ra thị trường thế giới sẽ phải gánh chịu thiệt hại.
· Có thể đạt được sự ổn định bằng cách áp dụng một loạt tiêu chuẩn rõ ràng hơn khi áp dụng miễn thuế đối với mặt hàng gạo theo Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN (ATICGA), tách chương trình cam kết gạo của Thái Lan và mở rộng chính sách điều phối gạo với Ấn Độ và Pakistan.
· Trong thập kỷ tới, khu vực ASEAN dự kiến sẽ tăng 53% xuất khẩu ròng, 14% nhập khẩu ròng, 29% diện tích thu hoạch, 25% tổng sản lượng và 22% tổng mức tiêu thụ gạo.
· Gạo là lương thực chính ở các nước ASEAN và do đó đóng một vai trò quan trọng trong vấn đề an ninh lương thực của khu vực.
· Tổng sản lượng gạo của ASEAN dự báo sẽ tăng 1,37% hàng năm, từ gần 110,5 triệu tấn năm 2010-2011 lên 128,3 triệu tấn năm 2021-2022. Gần như toàn bộ sự phát triển này dựa trên năng suất được cải thiện, tăng 1,22% hàng năm.
· Diện tích thu hoạch sẽ tăng nhẹ từ hơn 46 triệu hecta năm 2011 lên gần 47 triệu hecta năm 2021-2022, tăng trưởng cận biên hàng năm chỉ đạt 0,15%.
· Tổng lượng tiêu thụ gạo của ASEAN chiếm 22% tổng lượng của thế giới.
· Trong thập kỷ tới, lượng gạo tiêu thụ của khu vực ASEAN dự kiến tăng từ 100 triệu tấn năm 2011 lên 111,3 triệu tấn vào năm 2021, đạt mức tăng trưởng 1% mỗi năm.
· Gạo tính theo đầu người trung bình của khu vực ASEAN cao gấp 2,5 lần mức trung bình của thế giới (164kg so với 65kg)
· Xuất khẩu ròng mặt hàng gạo của ASEAN giảm 16,6% năm 2011 so với năm 2010, chủ yếu là do lũ lụt và chương trình giá lúa hạn chế xuất khẩu của Thái Lan.
· Xuất khẩu ròng gạo các loại của ASEAN dự kiến sẽ tăng 3,3% mỗi năm, từ 15,5 triệu tấn năm 2011 lên 21,5 triệu tấn năm 2021. Trung bình, xuất khẩu ròng gạo của ASEAN chiếm 53,3% tổng khối lượng toàn cầu trong thập kỷ qua, và sẽ tăng lên gần 54,8% so với mức ban đầu.
· Mặc dù hiện nay có sự cạnh tranh mạnh mẽ của các nước xuất khẩu gạo hàng đầu (đặc biệt là Ấn Độ), Thái Lan dự đoán sẽ trở thành nước xuất khẩu gạo đứng đầu. Tuy nhiên, Việt Nam dự đoán sẽ bị Ấn Độ chiếm giữ vị trí thứ hai trong số các nước xuất khẩu gạo trên thế giới.
· Cambodia, Lào và Myanmar có tiềm năng sản xuất tốt để tăng cường xuất khẩu gạo với sự sẵn có về nguồn tài nguyên đất đai và nước.
· Indonesia và Philippines dự đoán sẽ vẫn la những nước nhập khẩu gạo đứng đầu khu vực ASEAN, Philippines đứng thứ 2 thế giới, và Indonesia đứng thứ 3, cả hai chiếm 11,6% khối lượng gạo nhập khẩu toàn thế giới.
· Biến động mạnh ở thị trường gạo là do cung và cầu không co giãn trên khắp Châu Á và giao dịch thương mại nhỏ hẹp. Xuất khẩu gạo toàn cầu đang tập trung cao độ vào năm nhà xuất khẩu hàng đầu (Thái Lan, Ấn Độ, Việt Nam, Pakistan, và Mỹ, theo thứ tự) kiểm soát 87% thương mại toàn cầu.
· Giá tham chiếu quốc tế cho gạo hạt dài dự báo sẽ giảm đều đặn từ 486 đô la một tấn vào năm 2011 xuống 421 đô la mỗi tấn vào năm 2021. Tuy nhiên, giá gạo hạt vừa dự kiến sẽ ổn định trên 800 đô la mỗi tấn.
· Cambodia thu hoạch 2,77 triệu ha lúa năm 2011, năng suất bình quân 1,54 tấn mỗi hecta. Tuy nhiên, để đẩy mạnh xuất khẩu gạo chính thức, Cambodia sẽ cần phải kiểm soát và quản lý việc kinh doanh gạo chưa xay xát qua biên giới tràn lan một cách không chính thức sang các nước láng giềng.
· 12,11 triệu hecta lúa thu hoạch của Indonesia sản xuất được 36,35 triệu tấn gạo xay xát năm 2011, năng suất trung bình 3 triệu tấn mỗi hecta. Nhập khẩu gạo của nước này gần đây đã giảm đáng kể, từ 3,1 triệu tấn năm 2010 xuống 1,9 triệu tấn năm 2011, do sản xuất trong nước tăng lên.
· Lào có 821.000 hecta lúa, sản xuất 1,44 triệu tấn gạo năm 2011, năng suất trung bình 1,76 tấn mỗi hecta. Với việc sản xuất phát triển nhanh hơn mức tiêu thụ, đất nước này dự kiến sẽ trở thành một nước xuất khẩu gạo nhỏ trong thập kỷ tới, với các lô hàng dự kiến tăng từ 41.000 tấn trong năm 2012 lên 360.000 tấn vào năm 2021.
· Diện tích lúa thu hoạch của Myanmar vẫn duy trì ở mức 7 triệu hecta, đạt mức tăng trưởng cận biên là 0,12% năm.
· Khi tăng trưởng tính theo năng suất trong sản xuất lúa gạo của Myanmar tiếp tục vượt lượng tiêu dùng trong nước, xuất khẩu gạo dự kiến sẽ tăng nhanh chóng so với ban đầu, từ 651.000 tấn năm 2011 lên 1,64 triệu tấn năm 2021 - tăng đáng kể ở mức 152%. Với Cambodia, để đạt được mức tăng trưởng này, cần phải đầu tư cơ sở hạ tầng. Do đó xuất khẩu gạo của Myanmar dự kiến sẽ vượt Cambodia, và có thể bắt kịp với mức của Hoa Kỳ vào cuối thời kỳ đầu.
· Philippines sản xuất 10,64 triệu tấn gạo xay xát từ 4,56 triệu hecta trong năm 2011, dựa trên năng suất trung bình đạt 2,33 tấn mỗi hecta. Khoảng 20% luợng tiêu thụ gạo trong nước có nguồn gốc từ nhập khẩu. Mặc dù dự đoán sản lượng lúa tăng, nước này sẽ vẫn là một nước nhập khẩu gạo vì dân số tiếp tục phát triển và một luợng dự trữ ở mức an toàn được duy trì vì lý do an ninh lương thực.
· Thái Lan thu hoạch 11 triệu ha lúa trong năm 2011, năng suất bình quân 1,86 tấn mỗi hecta. Tổng sản lượng gạo xay xát là 20,48 triệu tấn, tăng trưởng 1,02% mỗi năm, trong đó 0,71% là tăng sản lượng và 0,31% từ diện tích thu hoạch. Đề án cam kết về gạo thực hiện bởi chính phủ Thái Lan hạn chế xuất khẩu gạo làm giảm luợng hàng xuất khẩu và do đó hiện có một luợng lưu kho đáng kể
· Việt Nam thu hoạch 7,60 triệu hecta và sản xuất 26,50 triệu tấn gạo trong năm 2011, năng suất bình quân 3,49 tấn mỗi hecta, tăng 0,94% mỗi năm. Việt Nam (cùng với Ấn Độ và Pakistan) đang gia tăng xuất khẩu và ổn định giá xuất khẩu gạo với mức tham chiếu thấp hơn thế giới.
· Trung Quốc thu hoạch 30 triệu hecta lúa và sản xuất 140,5 triệu tấn gạo trong năm 2011, năng suất bình quân đạt 4,68 tấn mỗi hecta. Sản lượng dự kiến sẽ tăng ở mức 0,67% mỗi năm.
· Ấn Độ thu hoạch 44,1 triệu hecta lúa trong năm 2011, sản xuất 103,4 triệu tấn gạo, năng suất trung bình 2,34 tấn mỗi hecta. Ấn Độ chính thức dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo không basmati vào tháng 9 năm 2011, tạo ra áp lực đối với giá tham chiếu trong nước và quốc tế. Gần đây, Ấn Độ đã bắt tay vào một kế hoạch đầy tham vọng để có đủ tư cách pháp lý trợ cấp lương thực cho 63,5% dân số.
· Pakistan thu hoạch 2,75 triệu hecta lúa trong năm 2011, sản xuất 6,50 triệu tấn gạo, năng suất trung bình đạt 2,36 tấn mỗi hecta. Nước này dự báo sẽ là nước xuất khẩu gạo tương đối ổn định trong giai đoạn cơ bản, với các lô hàng khoảng 3,7-3,9 triệu tấn.
· Giá tham chiếu quốc tế đối với gạo trắng hạt dài đã giảm đáng kể nằm ở mức 3 năm trước.
· Chỉ do tăng dân số, lượng tiêu thụ gạo toàn cầu sẽ tăng 1,14% mỗi năm, vì tiêu dùng theo đầu người giảm nhẹ.
· 29,1% nhu cầu nhập khẩu gạo ròng dự đến từ Nigeria, Indonesia, Philippines, Iran, và Bangladesh, theo thứ tự, và 17,7% từ Iraq, Arab Saudi, Malaysia, Liên minh châu Âu (27 nước thành viên), và Bờ Biên ngà, theo thứ tự.
PHẠM VĂN
Đăng nhập
