Bước sang năm 2012 mọi người đều rất muốn hình dung ra nền
kinh tế sẽ như thế nào, có rất nhiều dự báo nhưng lạm phát, sự trì trệ và thanh
khoản ngân hàng vẫn là những nguy cơ thường trực.
Trì trệ đi liền với lạm phát
Tại chương trình toạ đàm về: "kịch bản kinh tế 2012 cơ
hội và thách thức" do Ủy Ban Giam sát Tài chính Quốc Gia đã tổ chức, tất
cả các nhà kinh tế đều có chung nhận định rằng tăng trưởng kinh tế Việt Nam
2012 sẽ không đạt mức 6-6,5% như kế hoạch đề ra, mà chỉ đạt mức 5%; Lạm phát sẽ
giảm mạnh dưới 10%; Thị trường tài chính tiền tệ đối mặt với vấn đề nan giải là
thanh khoản của các ngân hàng thương mại và lãi suất vẫn cao cho dù lạm phát
giảm mạnh.
Nói về tăng trưởng trong năm 2012, Tiến sỹ Trần Đình Thiên,
Viện trưởng Viện kinh tế VN cho biết, di sản năm 2011 để lại cho kinh tế VN là
xu hướng giảm tốc tăng trưởng, lạm phát cao, thâm hụt thương mại và ngân sách
nặng nề, đồng tiền yếu kém vẫn chưa có dấu hiệu chặn lại một cách chắc chắn.
Kinh tế Việt Nam đang ở trong tình trạng đình trệ đi liền với lạm phát cao rất
nguy hiểm.
Vì vậy cơ sở cho tăng trưởng 2012 yếu hơn so với các năm
trước do khung chính sách để thực thi chống lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô
rất hẹp, vì vậy mức tăng 6% -6,5% mà Chính phủ đề ra và Quốc hội thông qua chỉ
là mục tiêu, chưa luận giải tính hợp lý. Với mức lạm phát dự kiến khoảng 9% thì
tăng trưởng GDP hợp lý sẽ ở mức 5%.
Tiến Sỹ Lê Xuân Nghĩa, Phó chủ tịch UB Giám sát tài chính Quốc gia, thừa nhận
kinh tế Việt Nam đang trong tình trạng vừa lạm phát vừa đình đốn, vì vậy mà
khung phát huy chính sách rất hạn hẹp. Nếu kích thích tăng trưởng thì chịu lạm
phát cao mà hạn chế thì đình đốn sản xuất, rất khó có chính sách vẹn toàn vừa
giảm lạm phát vừa thúc đẩy sản xuất.
Còn về lạm phát, ông Nghĩa cho rằng lạm phát năm 2012 do tác
động của các chính sách thời gian qua, Chính phủ không cần làm gì nữa cũng sẽ
xuống dưới 10%.
Thanh khoản ngân hàng vẫn khó khăn
Vấn đề kinh tế vĩ mô năm 2012 quan trọng nhất không có gì
ngoài tính thanh khoản của các ngân hàng thương mại. Nếu không khắc phục được
thanh khoản của các ngân hàng thì thì không hạ được lãi suất. Lãi suất không hạ
sẽ không phục hồi được thị trường chứng khoán và bất động sản, như vậy sẽ không
xử lý được nợ xấu, dẫn đến nợ xấu càng cam go do nằm phần lớn ở thị trường
chứng khoán và bất động sản. Nợ xấu cao thì chi phí hoạt động của các ngân hàng
tăng vì vậy cho dù lạm phát có giảm thì lãi suất không thể giảm và như vậy các
DN sẽ vẫn gặp khó khăn, sản xuất đình trệ.
Nếu ngân hàng Nhà nước lại đi hạ trần lãi suất xuống còn 12%
dân sẽ không gửi tiền, thậm chí các ngân hàng lớn sẽ bị người gửi tiền rút vốn,
rủi ro thanh khoản cao.
Hiện tính thanh khoản của các ngân hàng thương mại đang rất
căng thẳng các ngân hàng nhỏ gặp nhiều khó khăn ngân hàng lớn không tin tưởng
không cho ngân hàng nhỏ vay vốn, ngân hàng nhỏ không có vốn để tồn tại cứ ra
thị trường "chơi" với mức lãi suất huy động cao. Hiện nay lãi suất
động đã phá trần 14% theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.
Ông Nghĩa cho biết Ngân hàng Nhà nước hy vọng sẽ giải quyết dứt điểm tình trạng
căng thẳng thanh khoản của các ngân hàng trong quý 1/2012, nhưng đó là điều
không tưởng, phải mất ít nhất là 6 tháng, thậm chí cả năm 2012 để giải quyết
tình trạng này, ông Nghĩa nói.
Để giải quyết vấn đề này, theo Ủy ban giam sát Tài chính Quốc
gia, là cần bơm tiền để giải quyết thanh khoản cho các ngân hàng gặp khó khăn
lớn, tiếp theo là tăng dự trữ bắt buộc khiến cho nguồn vốn của các ngân hàng
lớn chảy sang các ngân hàng nhỏ giúp giải quyết khó khăn cho ngân hàng nhỏ và
cho phép xuất khẩu tài khoản vàng bởi lượng vàng các ngân hàng lưu giữ lớn (Với
cách này cũng có thể có thêm 7-8 tỷ USD giúp các ngân hàng tăng thanh khoản).
Tuy nhiên, theo ông Phan Nam Kim, chuyên gia ngân hàng, Việt
Kiều Thụỵ Sỹ thì căng thẳng thanh khoản là căn bệnh trầm kha của các ngân hàng
thương mại Việt Nam, không phải mới xuất hiện mà có từ lâu. Căn nguyên của nó
là dùng vốn vay ngắn hạn cho vay dài hạn. Muốn giải quyết vấn đề này phải giải
quyết từ gốc, phải cân bằng thị trường vốn, tạo ra thị trường vốn vững chắc cho
các ngân hàng. Hiện lãi suất vay dài hạn không dựa trên tiêu chí nào. Lãi suất
huy động ngắn hạn lại cao hơn huy động dài hạn thì ai muốn đầu tư, ông Kim đặt
câu hỏi.
Còn theo ông Bùi Ngọc Sơn, Viện kinh tế chính trị thế giới,
căng thẳng thanh khoản của ngân hàng đã có từ nhiều năm nay.Việc cung cấp tín
dụng từ ngân hàng cho thị trường chứng khoán và bất động sản thời gian qua phải
nói là rất bừa bãi. Nếu cứ cung ứng tiền và cho các ngân hàng bán vàng, tiền
lại hút sang bất động sản và chứng khoán, mà 2 thị trường này thì cần rất nhiều
tiền và như vậy khó khăn về thanh khoản lại tiếp diễn.
Theo ông Sơn không thể cung ứng tiền và cho ngân hàng bán
vàng mà cần phải thanh lọc cái gì cần cứu và cái gì chấp nhận bỏ. Sau đó phải
sắp sếp lại thị trường chứng khoán và nhất là bất động sản. Tại Việt Nam hiện
nhà ở 99% là người dân mua đứt, các chế tài về thuế không có, mua nhà đất
"bỏ lọ", tài sản không được lưu thông bình thường, bỏ không sau đó
đẩy tiền vào kích giá lên rồi bán ra, người có nhu cầu thực không mua được, chỉ
có giới đầu cơ "luộc nấu" lẫn nhau.
Theo INFOTV