Để thống nhất việc kê khai thủ tục hành chính tại cảng biển về “một cửa duy nhất”, Tổng cục hải quan đang nỗ lực xây dựng dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ hướng dẫn thực hiện, mục tiêu đến cuối tháng 11/2015 có thể ban hành.
Theo báo cáo của Tổng cục Hải quan, từ tháng 5/2015, cơ chế một cửa quốc gia (NSW) đã chính thức được triển khai mở rộng cho thủ tục đối với phương tiện vận tải XNC, quá cảnh tại 5 cảng biển bao gồm: Hải Phòng, Quảng Ninh, Đà Nẵng, TP.HCM và Bà Rịa- Vũng Tàu. Kết quả bước đầu cho thấy NSW đã được vận hành thông suốt, các vướng mắc về mặt kỹ thuật đã dần được khắc phục, từng bước chứng minh được hiệu quả đem lại cho cộng đồng và được đông đảo DN ghi nhận.
Một mà hai
Tuy nhiên, có một trở ngại do lịch sử để lại đến nay vẫn chưa được khắc phục, đó là sự thiếu thống nhất trong hệ thống văn bản điều hành khiến cả cơ quan quản lý và DN gặp không ít lúng túng. Ví dụ, lĩnh vực Hàng hải đang giải quyết thủ tục theo Nghị định 21/2012/NĐ-CP về quản lý cảng biển và luồng hàng hải; lĩnh vực Biên phòng thực hiện theo Nghị định 50/2008/NĐ-CP về quản lý, bảo vệ an ninh trật tự tại cửa khẩu cảng biển, Quyết định 22/2011/QĐ-TTg về thực hiện thí điểm biên phòng điện tử; lĩnh vực Y tế thực hiện theo Nghị định 103/2010/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm về kiểm dịch y tế biên giới… Các văn bản này được xây dựng từ trước khi thực hiện NSW và hướng giải quyết thủ tục hành chính theo phương thức thủ công, do đó, khi thực hiện thủ tục trên Cổng thông tin NSW theo phương thức điện tử đã nảy sinh vướng mắc.
Bên cạnh đó, các cơ quan liên quan thuộc Bộ Quốc phòng và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nằm trong danh sách các bộ cần kết nối một cửa nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện việc xử lý các thành phần hồ sơ theo chức năng, nhiệm vụ được giao dưới dạng điện tử, mới triển khai hệ thống CNTT trong nội bộ chứ chưa kết nối với hệ thống CNTT của NSW nên các cơ quan Cảng vụ gặp khó khăn trong hoàn thành việc giải quyết thủ tục cho tàu biển XNC, quá cảnh.
Để tạo thuận lợi cho DN trong thực hiện thủ tục thông quan Cổng thông tin NSW tại cảng biển, Tổng cục Hải quan và các đơn vị đã thống nhất sử dụng chức năng rút gọn trên Cổng thông tin cho những đơn vị chưa kết nối hệ thống CNTT. Tuy nhiên, thực tế vẫn còn nảy sinh vướng mắc do những quy định pháp lý nêu trên và hiện nay chưa có một văn bản pháp lý tương đương để điều chỉnh, tháo gỡ cho các đơn vị thực hiện
Cần sự vào cuộc của DN
Về lâu dài, Chính phủ cần ban hành một Nghị định hướng dẫn thống nhất việc thực hiện thủ tục của các bộ, ngành liên quan tại cảng biển trên Cổng thông tin NSW; hoặc sửa đổi các văn bản quy phạm liên quan cho phù hợp với thực tế triển khai NSW.
Trước mắt, kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cần ra Quyết định hướng dẫn thực hiện trong khi chờ đợi sự ra đời của các văn bản trên theo hướng đơn giản hóa và xử lý những điểm còn khác biệt khi thực hiện thủ tục hành chính đối với tàu thuyền XNC, quá cảnh được quy định tại nhiều văn bản khác nhau; tạo cơ sở pháp lý cho việc nộp, lưu trữ các chứng từ phải xuất trình ở dạng điện tử thay cho việc DN vẫn phải nộp một bộ hồ sơ giấy như quy định hiện hành.
Tổng cục Hải quan khuyến cáo DN cần chủ động chuẩn bị nguồn lực về nhân sự và công nghệ thông tin để tham gia thực hiện Cơ chế một cửa quốc gia.
Theo kế hoạch, đến cuối tháng 11/2015, Hệ thống biên phòng điện tử sẽ được tích hợp với Cổng thông tin một cửa quốc gia đảm bảo doanh nghiệp chỉ cần khai thông tin đến một địa chỉ duy nhất để thực hiện các thủ tục hành chính tại cảng biển thay vì phải khai trên hai hệ thống như hiện nay. Mở rộng cơ chế một cửa đảm bảo thủ tục thống nhất cho tàu, thuyền xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh tại các cảng biển quốc tế khác ngoài 5 cảng biển đã đề cập ở trên.
Tuy nhiên, theo Tổng cục Hải quan, để các thủ tục có thể thực hiện một cách thông suốt rất cần sự vào cuộc của các doanh nghiệp, trước mắt là sự đóng góp ý kiến cho dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ hướng dẫn thực hiện Cơ chế một cửa quốc gia tại cảng biển. Chính những vướng mắc từ thực tế triển khai của doanh nghiệp sẽ giúp cho nội dung của Quyết định sát với thực tế hơn.
Bên cạnh đó, DN cần lưu tâm đăng ký sử dụng chữ ký số trong khai báo thủ tục. Thực tế có trường hợp DN chỉ đăng ký một chữ ký số và thường do lãnh đạo DN quản lý, nên khi nhân viên thực hiện khai báo lại không có chữ ký số nên không thực hiện được vì sau giai đoạn thí điểm (kết thúc vào đầu tháng 5/2015 việc sử dụng chữ ký số là yêu cầu bắt buộc).
Ngoài ra, Tổng cục Hải quan cũng khuyến cáo DN cần chủ động chuẩn bị nguồn lực về nhân sự và công nghệ thông tin để tham gia thực hiện Cơ chế một cửa quốc gia, tích cực tham gia vào các chương trình đào tạo, hỗ trợ doanh nghiệp do Tổng cục phối hợp với các cơ quan nhà nước tại cảng biển tổ chức để nắm rõ được thủ tục và quy trình khai báo, từ đó thực hiện tốt hơn vai trò của mình trong chu trình của thủ tục hải quan một cửa quốc gia. Nếu không thực hiện tốt các thao tác nghiệp vụ cần có thì cơ quan chức năng có nỗ lực đến đâu cũng chỉ là cải cách nửa vời.
Theo Diễn đàn Doanh nghiệp.
Đăng nhập
