Năm 2012, Bộ Công Thương đưa ra kế hoạch xuất khẩu tăng 13%
so với năm 2011, đạt kim ngạch khoảng 108,8 tỷ USD. Liệu chỉ tiêu trên có quá
xa vời?
Bên cạnh những thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam là Mỹ,
EU, Nhật, Trung Quốc và các nước trong khối ASEAN, trong năm qua, một số thị
trường khác cũng có dấu hiệu tăng trưởng xuất khẩu tốt.
Tích cực khai phá thị trường mới
Trong năm 2011, Nam Phi nhập khẩu đá quý và kim loại quý từ
Việt Nam là 1,47 tỷ USD; Tại Ấn Độ, nhiều mặt hàng Việt Nam đã có chỗ đứng khá
vững vàng như điện thoại di động và linh kiện, sắt thép, cao su thiên nhiên, cà
phê và tiêu.
Theo nhận định của ông Lý Quốc Hùng, Vụ trưởng Vụ Thị trường
châu Phi, Tây Á và Nam Á (Bộ Công Thương), vật liệu xây dựng là mặt hàng sẽ
tiêu thụ mạnh do nhiều nước ở các thị trường trên trong năm tới có những dự án
xây dựng cơ sở hạ tầng, khu đô thị mới... Doanh nghiệp Việt Nam vừa có thể xuất
khẩu vật liệu xây dựng, vừa có cơ hội cung cấp nhân lực hoặc nhận làm thầu phụ.
Mặt khác, khí hậu khắc nghiệt đang gây khó khăn cho sản xuất nông nghiệp của
nhiều nước ở châu Phi, Trung Đông, nên nhu cầu gạo, rau quả, thực phẩm chế biến
là rất đáng chú ý. Các loại trái cây Việt Nam có triển vọng nhất để xuất khẩu
vào khối này là dứa (thơm), thanh long, vải, măng cụt, chôm chôm. Xoài, chuối,
mận cũng được ưa chuộng tại quốc gia này, nhưng có sự cạnh tranh mạnh của chuối
Phillipines, xoài từ Kenia, Nam Phi, Pakistan, mận của Úc, Mỹ. Xu hướng sử dụng
hải sản thay thế cho thịt trong bữa ăn hàng ngày tại các nước châu Phi, Trung
Đông cũng khiến nhu cầu nhập khẩu các sản phẩm thủy hải sản ngày càng tăng,
riêng Bắc Phi hàng năm nhập khẩu tới 600 - 650 triệu USD thủy hải sản, hứa hẹn
là một thị trường tiềm năng cho Việt Nam.
Cất công tìm hiểu khá cặn kẽ để định hướng cho doanh nghiệp
xuất khẩu vào các nước Bắc Phi - khu vực đạo Hồi, ông Phạm Ngọc Cảnh, Tham tán
thương mại tại Marốc cho biết, phụ nữ đạo Hồi thường không đi làm, họ chăm lo
việc bếp núc rất chu đáo, nên thích làm các món ăn từ thực phẩm và rau quả
tươi. Vì vậy, thực phẩm và rau quả tươi tiêu thụ tốt, nhất là rau quả nhiệt
đới.
Trong khi đó, ông Tạ Hữu Thịnh, Tham tán thương mại tại
Nigeria cho biết, phụ nữ Nigeria một năm thay tóc giả ít nhất hai lần. Việt Nam
sản xuất được mặt hàng này, nhưng chưa thấy doanh nghiệp nào chú ý nhu cầu
trên! Nigeria thiếu điện nên nhu cầu máy phát điện khá lớn, họ cũng cần những
loại máy xay xát gạo, máy sản xuất tinh bột sắn, máy rang xay cà phê cỡ nhỏ.
Một thị trường khác đang có nhiều yếu tố thuận lợi cho hàng
nhập khẩu từ Việt Nam là Ả rập Saudi. Nước này đang thực hiện chính sách
"hướng Đông", tăng cường trao đổi thương mại với châu Á. Người dân Ả
rập Saudi đang có nhu cầu sang Việt Nam đi du lịch kết hợp mua bán. Ả rập Saudi
là một trong những nước có mức thuế nhập khẩu thấp nhất, chỉ 5% cho tất cả các
mặt hàng; không đánh thuế thu nhập cá nhân và thuế giá trị gia tăng.
Dễ vào, nếu đáp ứng đúng nhu cầu thị trường
Cục Xúc tiến thương mại lưu ý, kinh tế thế giới có nhiều biến
chuyển trong thời gian qua nên thị hiếu tiêu dùng ở các nước và những quy định
về chất lượng hàng hóa, kiểm duyệt ở các nước cũng thay đổi.
Ở Đức, đa số người tiêu dùng thích dùng đồ gỗ, thích ăn thủy sản hơn thịt, yêu
cầu mẫu mã phải thay đổi nhanh đối với những mặt hàng thời trang. Thay vì dùng
hàng giá đắt và vòng đời sản phẩm dài, người Đức hiện nay thích hàng giá rẻ và
vòng đời sản phẩm ngắn nhưng đòi hỏi chất lượng hàng hóa cũng như dịch vụ hậu
mãi tốt hơn. Họ chỉ mua hàng may mặc không chứa chất nhuộm có nguồn gốc hữu cơ
(Azo-dyes); với thủy hải sản chế biến, họ chỉ dùng sản phẩm đóng gói có ghi rõ
nơi sản xuất, có mã số, mã vạch.
Nigeria nhập khẩu nhiều hàng dệt may của Việt Nam nhưng không
được tính vào kim ngạch xuất khẩu do bị áp thuế nhập khẩu quá cao (40%) nên
doanh nghiệp nhập khẩu thường đưa hàng sang các nước láng giềng rồi mới đưa vào
Nigeria. Vì vậy, nếu doanh nghiệp không đăng ký chứng nhận Soncap (chương trình
đánh giá sự phù hợp của Tổ chức tiêu chuẩn Nigeria) theo quy định thì vẫn không
được xuất trực tiếp vào Nigeria.
Ở châu Phi, Trung Đông, các mặt hàng tiêu dùng như dệt may, giày dép, thực phẩm
chế biến... có nhu cầu cao, sức mua lớn, nhưng hàng Việt Nam đang phải cạnh
tranh với hàng Trung Quốc giá rẻ chiếm lĩnh thị trường bằng hệ thống phân phối
trực tiếp. Bên cạnh đó, Ấn Độ cũng là nước đang nổi lên mạnh mẽ tại thị trường
này, do các lợi thế về đối tác chiến lược, quan hệ khối BRICS và cư dân gốc
Ấn...
Với thị trường Hàn Quốc, nhiều doanh nghiệp chưa hiểu hết
những ưu đãi về thuế theo Hiệp định Thương mại tự do ASEAN - Hàn Quốc (AKFTA)
trong từng ngành hàng. Chẳng hạn, lộ trình dỡ bỏ thuế quan theo hiệp định AKFTA
được chia theo ba nhóm mặt hàng: thông thường, nhạy cảm, rất nhạy cảm. Lộ trình
này khác nhau đối với từng quốc gia trong ASEAN. Với Việt Nam, đến năm 2013 sẽ
giảm thuế còn 0 - 5% cho hơn 50% mặt hàng thông thường và dỡ bỏ thuế quan hoàn
toàn cho những mặt hàng thông thường vào năm 2018. Những mặt hàng nhạy cảm đối
với Hàn Quốc phần lớn là nông sản, thuỷ hải sản.
Giao dịch qua email thường không mang đến kết quả mong muốn. Vì vậy, doanh
nghiệp vẫn nên tham gia các hội chợ chuyên ngành với sản phẩm cụ thể, tùy theo
thị trường mà bố trí người thích hợp. Ví dụ khi sang châu Phi giới thiệu sản
phẩm nên có người đủ trình độ về tiếng Pháp vì các quốc này đa số sử dụng tiếng
Pháp. Ông Tạ Hữu Thịnh còn nhắc nhở thêm, doanh nghiệp không nên trao đổi thông
tin trên trang mạng Alibaba vì đã có nhiều doanh nghiệp bị lừa đảo khi giao
dịch qua mạng này.
Theo INFOTV