Ngày 18/1/2013, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) chính thức thông báo khởi xướng và điều tra vụ kiện chống trợ cấp đối với tôm nhập khẩu từ Việt Nam. Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt nam - VASEP đã chính thức ra thông cáo phản đối việc DOC chấp nhận đơn kiện của Liên minh công nghiệp tôm vùng Vịnh Mỹ (GOGSI) và tiến hành điều tra vụ kiện với những cáo buộc không hợp lý, thiếu cơ sở, gây ảnh hưởng đến các nhà sản xuất và xuất khẩu tôm Việt Nam, các nhà nhập khẩu Mỹ và người tiêu dùng Mỹ, tác động tiêu cực đến quan hệ thương mại song phương Việt – Mỹ.
Ngày 28/12/2012, Liên minh công nghiệp tôm vùng Vịnh Mỹ (COGSI) đã đệ đơn kiện lên Bộ Thương mại Hoa Kỳ đối với tôm nước ấm nhập khẩu từ bảy nước trong đó có Việt Nam do nghi ngờ ngành tôm của bảy nước này nhận được các khoản trợ cấp không chính đáng từ chính phủ. Và việc DOC ra quyết định khởi kiện cũng như nếu một mức thuế chống trợ cấp (CVD) nhất định được thông qua sẽ ảnh hưởng rất lớn tới đời sống của hàng triệu nông dân, các doanh nghiệp chế biến tại bảy nước có liên quan tới vụ kiện trong đó có Việt Nam.
Theo VASEP, vụ kiện này là một hình thức cạnh tranh không lành mạnh và thiếu cơ sở của COGSI. COGSI lợi dụng cơ chế pháp lý để làm tăng giá thành, giảm nhu cầu tôm nhập khẩu, giảm lợi thế cạnh tranh của tôm Việt Nam trên thị trường Mỹ. COGSI chỉ đại diện cho ngành khai thác tôm Mỹ, hiện chỉ đáp ứng cho khoảng 10% nhu cầu tiêu thụ tôm của nước này, 90% nhu cầu tôm của người Mỹ phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu. Vì vậy, việc COGSI đại diện cho số ít ỏi 10% nguồn cung cấp tôm tại Mỹ khởi xướng vụ kiện chống lại tôm nhập khẩu (cung ứng 90% nhu cầu cho người tiêu dùng Mỹ) là bất hợp lý.
Cáo buộc của COGSI liên quan đến giá của hai loại sản phẩm là tôm khai thác trong nước và tôm nuôi nhập khẩu đã thể hiện rõ sự so sánh và lập luận thiếu logic và cơ sở khoa học. Điều kiện sản xuất tôm nuôi và tôm khai thác hoàn toàn khác nhau, vụ mùa và nguồn cung cấp khác nhau, vì vậy giá có sự chênh lệch là tất yếu nên không cần và không thể cạnh tranh với nhau trên thị trường cũng như trở thành đối tượng kiện lẫn nhau.
Thông cáo của VASEP cho rằng: “Quyết định khởi xướng điều tra vụ kiện của DOC là một quyết định không công bằng, là biện pháp đánh thuế hai lần và gây ảnh hưởng rất lớn tới đời sống của hơn 600 ngàn nông dân, người làm chế biến tôm Việt Nam trong lĩnh vực này. Việc khởi xướng vụ kiện chống phá giá và chống trợ cấp (AD/CVD) nhằm vào mặt hàng tôm nước ấm đông lạnh của Việt Nam đang gây ảnh hưởng mạnh đến tâm lý của cả doanh nghiệp Mỹ và Việt Nam, tác động tiêu cực đến mối quan hệ kinh tế, thương mại đang phát triển mạnh giữa hai nước. Vì vậy, VASEP và các doanh nghiệp xuất khẩu tôm Việt Nam phản đối việc Bộ Thương mại Hoa Kỳ chấp nhận đơn kiện của COGSI và tiến hành điều tra vụ kiện với những cáo buộc không hợp lý, thiếu cơ sở”.
Nụ Phạm