VIETNAM SHIPPER - Tạp Chí Chủ Hàng Việt Nam - Vận Tải - Hàng Hải - Hàng Không

Trung Quốc vẫn là thị trường nhập siêu lớn nhất của Việt Nam, năm 2012 Việt Nam nhập siêu từ Trung Quốc lên tới 16,4 tỷ USD trong khi nhập siêu của cả nền kinh tế chỉ khoảng 780 triệu USD. Những tháng đầu năm tỷ lệ nhập siêu từ thị trường này trung bình khoảng 2 tỷ USD/tháng. Chỉ trong 5 tháng đầu năm 2013 nhập siêu từ Trung Quốc đã lên tới 8,9 tỷ USD. Các chuyên gia kinh tế đã cảnh báo việc phụ thuộc quá lớn vào một thị trường nhập khẩu sẽ gặp nhiều rủi ro nếu việc nhập khẩu gặp trục trặc, nhất là trong bối cảnh hiện nay, 85% hàng nhập từ Trung Quốc là nguyên liệu đầu vào cho sản xuất trong nước và phục vụ gia công xuất khẩu.

Trong khi Việt Nam xuất khẩu phần lớn là hàng nông lâm thủy sản, dầu thô, than đá..., nhiều mặt hàng trong số này không được khuyến khích xuất khẩu hoặc không chủ động được về giá bán, thì hàng nhập về từ Trung Quốc phần lớn lại là máy móc (chiếm 30%), nguyên vật liệu, phụ kiện phục vụ sản xuất (chiếm khoảng 60%), hàng tiêu dùng. Ví dụ, 5 tháng đầu năm lượng phân bón nhập khẩu của cả nước là 1,41 triệu tấn, thì nhập từ Trung Quốc chiếm tới 40,65%; nhập khẩu thuốc trừ sâu và nguyên liệu 331 triệu USD thì nhập từ Trung Quốc chiếm 46,67%.

Trong 5 tháng đầu năm 2013 có 4 nhóm hàng nhập khẩu từ Trung Quốc đạt kim ngạch trên 1 tỷ USD là: Máy móc, thiết bị phụ tùng 2,25 tỷ USD (chiếm 16,1% tổng kim ngạch, tăng 13,44% so cùng kỳ); Điện thoại và linh kiện 2,15 tỷ USD (chiếm 15,4%, tăng 95,15%); Máy vi tính, điện tử 1,79 tỷ USD (chiếm 12,81%, tăng 56,58%); Vải may mặc 1,47 tỷ USD (chiếm 10,55%, tăng 27,45%); sắt thép 1,02 tỷ USD (chiếm 7,33%, tăng 50,72%).

Nhìn chung đa số các loại hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc 5 tháng đầu năm nay đều tăng kim ngạch so với cùng kỳ năm ngoái; trong đó nhập khẩu đá quí, kim loại quí tăng mạnh nhất 308,7%; tiếp đến Điện thoại các loại và linh kiện (+95,15%); Kim loại thường (+87,91%); Hàng thủy sản (+45,05%). Ngược lại, nhập khẩu dầu mỡ động thực vật và mặt hàng bông giảm mạnh, với mức giảm tương ứng 56,51% và 42,48% về kim ngạch so với cùng kỳ.

Những nhóm hàng chủ yếu nhập khẩu từ Trung Quốc 5 tháng đầu năm 2013

Mặt hàng	T5/2013	5T/2013	% tăng, giảm KN T5/2013 so với T5/2012	% tăng, giảm KN 5T/2013 so với cùng kỳ
*Tổng kim ngạch*	*3.548.858.796*	*13.948.341.593*	*+31,20*	*+31,92*
Máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng khác	551.726.708	2.245.650.172	+8,33	+13,44
Điện thoại các loại và linh kiện	578.892.526	2.147.456.913	+117,48	+95,15
Máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện	379.203.222	1.786.331.302	+31,51	+56,58
Vải các loại	411.777.940	1.472.186.984	+26,45	+27,45
Sắt thép các loại	298.853.394	1.021.994.582	+64,81	+50,72
Xăng dầu các loại	103.709.160	492.785.699	-32,19	-13,02
Nguyên phụ liệu dệt, may, da, giày	128.650.754	467.755.020	+52,40	+25,76
Hóa chất	82.500.324	331.365.520	+0,07	+3,63
Sản phẩm từ sắt thép	98.601.484	324.425.880	+66,02	+22,28
Sản phẩm từ chất dẻo	62.879.195	255.882.209	+46,59	+41,96
Phân bón các loại	66.956.687	246.330.706	+30,45	+6,96
Kim loại thường khác	46.352.062	215.688.740	+64,88	+87,91
Sản phẩm hóa chất	54.875.366	209.324.731	+24,36	+13,50
Xơ, sợi dệt các loại	43.061.985	183.068.898	+18,92	+31,20
Thuốc trừ sâu và nguyên liệu	47.178.322	167.341.519	+20,71	+24,95
Chất dẻo nguyên liệu	41.199.594	163.526.703	+28,70	+27,27
Dây điện và dây cáp điện	37.496.350	140.899.748	+43,87	+34,90
Khí đốt hóa lỏng	26.054.495	122.888.263	-20,79	-4,76
Hàng điện gia dụng và linh kiện	23.830.156	84.121.342	+32,70	+33,94
Linh kiện, phụ tùng ô tô	21.180.028	75.922.235	+20,31	-1,72
Gỗ và sản phẩm gỗ	22.831.104	74.022.067	+2,04	-8,04
Thức ăn gia súc và nguyên liệu	8.590.249	65.891.283	-43,63	+43,15
Sản phẩm từ giấy	17.492.428	62.020.307	+46,95	+12,72
Nguyên phụ liệu dược phẩm	13.532.868	57.856.881	+14,79	-3,45
Sản phẩm từ kim loại thường khác	13.856.819	53.932.037	+28,34	+29,96
Giấy các loại	14.699.516	53.417.973	+29,73	+33,89
Ô tô nguyên chiếc các loại	14.594.497	53.249.165	-20,75	-12,58
Sản phẩm khác từ dầu mỏ	9.573.428	52.677.537	-35,51	-8,27
Sản phẩm từ cao su	12.874.220	51.436.658	+9,88	+12,22
Hàng rau quả	8.586.539	48.876.600	-2,82	-6,46
Linh kiện, phụ tùng xe máy	10.695.471	39.465.880	+30,79	-0,44
Nguyên phụ liệu thuốc lá	5.988.132	19.632.933	-7,10	-29,43
Dược phẩm	3.644.161	18.764.074	-26,04	+17,80
Cao su	3.616.421	13.475.593	+37,22	-24,36
Đá quý, kim loại quý và sản phẩm	2.128.051	11.317.776	+405,61	+308,70
Hàng thủy sản	2.074.611	10.369.147	+33,94	+75,05
Phương tiện vận tải khác và phụ tùng	2.409.732	8.391.031	-36,05	-36,05
Bánh kẹo và các sản phẩm từ ngũ cốc	1.130.915	3.849.261	-20,17	-2,22
Xe máy nguyên chiếc	114.000	1.365.258	-2,03	+28,09
Dầu mỡ động thực vật	393.026	1.350.817	-48,20	-56,51
Bông các loại	378.138	897.206	-7,99	-42,88

Về đầu tư, tính đến tháng 5-2013 Trung Quốc có 913 dự án đầu tư vào Việt Nam với tổng số vốn khoảng 4,77 tỉ USD, đứng thứ 13 trong số các nước và vùng lãnh thổ đầu tư ở Việt Nam.

Tiến sĩ Võ Trí Thành - Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương nhận xét: Việt Nam đang đối mặt với nỗi lo nhập siêu ngày càng lớn từ Trung Quốc khi nền kinh tế, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang phụ thuộc rất lớn vào nguyên phụ liệu của quốc gia này. Nếu việc nhập khẩu này trục trặc, nền kinh tế Việt Nam sẽ gặp khó khăn trong khi chúng ta hầu như chưa khai thác được gì nhiều để đẩy mạnh xuất khẩu, nhất là hàng hóa có giá trị gia tăng cao vào thị trường này.

Nhập siêu từ Trung Quốc quá lớn là chúng ta phải nhập vật tư đầu vào cho sản xuất công nghiệp, nguyên phụ liệu cho gia công xuất khẩu và máy móc của các nhà thầu Trung Quốc đang thực hiện dự án tại Việt Nam. Hàng Việt Nam xuất đi thị trường này chưa đa dạng, chủ yếu là nông- lâm- sản giá trị thấp hoặc xuất theo đường biên mậu nên không ổn định.

Giải pháp hạn chế nhập siêu cũng như giảm ảnh hưởng nhập khẩu từ một vài thị trường lớn cần một chiến lược tổng thể và dài hơi. Các đề xuất được đưa ra là phải đẩy mạnh phát triển công nghiệp phụ trợ, nâng cao giá trị gia tăng cho hàng xuất khẩu và cần có chính sách hợp lý đối với xuất- nhập khẩu qua đường biên mậu để gia tăng hoạt động chính ngạch. Các doanh nghiệp cũng cần có kế hoạch khai phá thị trường mới, tận dụng những lợi thế của những thị trường đã được hưởng ưu đãi thuế quan nhằm tăng kim ngạch xuất khẩu, giảm nhập siêu.