Xuất khẩu thủy sản trong năm 2014 được dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng nhờ những tín hiệu tích cực từ một số thị trường chính như Nhật Bản, châu Âu, Hoa Kỳ... cũng như tiềm năng của các thị trường mới Trung Quốc, Hồng Công...
Nhiều cánh cửa được mở
Theo thống kê từ Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), năm 2013 thủy sản Việt Nam đã có mặt tại 156 quốc gia và vùng lãnh thổ. Kim ngạch xuất khẩu cả năm ước đạt 6,7 tỷ USD, trong đó 10 thị trường chính chiếm 85%.
Như vậy, dù năm 2013 có nhiều khó khăn, song thủy sản vẫn đạt mức tăng trưởng khoảng 10,1% so với năm 2012. 3 thị trường xuất khẩu thủy sản lớn nhất của Việt Nam là Hoa Kỳ, Nhật Bản và châu Âu đều có kim ngạch trên 1 tỷ USD. Trong năm 2014 này, xuất khẩu thủy sản Việt Nam được dự báo sẽ có thêm những tín hiệu tích cực giúp đẩy mạnh đà tăng trưởng.
Thứ nhất, cánh cửa vào thị trường Nhật Bản đang từng bước được mở rộng hơn cho thủy sản Việt Nam. Thứ hai, năm 2014 thủy sản được kỳ vọng sẽ đẩy mạnh xuất khẩu vào những thị trường mới nhiều tiềm năng như Trung Quốc, Hồng Công. Trong năm 2013, xuất khẩu thủy sản sang 2 thị trường này đạt khoảng 650 triệu USD, tăng 55% so với năm 2012.
Ngoài ra, một thông tin đáng lưu ý là những tín hiệu xung quanh việc thành lập Trung tâm phân phối cá tra tại cảng Zeebrugge (Bỉ). Việc xuất khẩu cá tra, cá ba sa Việt Nam sang thị trường rộng lớn này sẽ có nhiều cơ hội tăng trưởng cả về giá trị và sản lượng khi trung tâm này được thành lập.
Đến nay, phía Ban quản lý cảng Zeebrugge và VASEP đã ký biên bản ghi nhớ xung quanh việc thành lập trung tâm phân phối này. Ông Vũ Bá Phú, Tham tán công sứ Việt Nam tại Bỉ và châu Âu, nhận định: "Cảng Zeebrugge là một trong những cảng lớn của châu Âu. Trong bán kính 500km có thể đến tất cả các nước châu Âu trong vài giờ. Như vậy, thủy sản Việt Nam sẽ có nhiều lợi thế cạnh tranh".
Ông Phú cho biết thêm trước nay Việt Nam vẫn xuất khẩu thủy sản vào châu Âu qua Bỉ, nhưng đó là những chuyến hàng rời rạc. Chính vì thế, nếu thành lập được trung tâm phân phối nguồn hàng sẽ tập trung và giá trị gia tăng của sản phẩm sẽ được nâng cao.
Vẫn còn những rào cản
Tuy nhiên, cơ hội luôn song hành cùng thách thức, ngành thủy sản không thể xem thường những thách thức từ nội tại cũng như những thị trường xuất khẩu. Trước hết phải nói về thị trường Hoa Kỳ, một trong những thị trường xuất khẩu lớn nhất của thủy sản Việt Nam. Riêng trong năm 2013, xuất khẩu sang Hoa Kỳ đạt khoảng 1,75 tỷ USD. Mục tiêu trong năm 2014 ngành thủy sản sẽ phấn đấu đưa con số này lên khoảng 2 tỷ USD.
Tuy nhiên, theo Tham tán công sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ Đào Trần Nhân, đang có 2 vấn đề đáng quan tâm với thủy sản Việt Nam: "Thứ nhất là chương trình giám sát cá da trơn. Nếu chương trình này được đưa từ Cơ quan Quản lý thực phẩm Hoa Kỳ sang Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, trong vòng 5-7 năm nữa chúng ta không thể xuất khẩu dù chỉ 1kg cá tra sang thị trường này. Thứ hai là chương trình rà soát hành chính hàng năm với cá tra và cá ba sa. Nếu trước đây Hoa Kỳ thường lấy Bangladesh làm nước so sánh thì nay có nhiều khả năng họ sẽ chọn Indonesia. Và như vậy sẽ bất lợi cho các DN Việt Nam".
Trở lại câu chuyện của Trung tâm phân phối cá tra tại cảng Zeebrugge. Tuy có nhiều tiềm năng nhưng theo ông Vũ Bá Phú, vẫn còn một số vướng mắc cần phải được tháo gỡ. Chẳng hạn mô hình trung tâm ai sẽ đứng ra chịu trách nhiệm, vai trò của Chính phủ, Bộ Công Thương, VASEP cũng như các DN sẽ như thế nào?
Rồi việc xuất khẩu sang thị trường đang được đánh giá là nhiều tiềm năng trong thời gian tới là Trung Quốc, cũng đặt các DN trước thách thức làm thế nào phát triển giao dịch chính ngạch, vì hiện nay giao dịch với thị trường này chủ yếu qua đường tiểu ngạch, mà đây vẫn là con đường còn tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Cũng không thể không nhắc đến một thách thức trong chính nội tại của chúng ta khi muốn đẩy mạnh xuất khẩu thủy sản: nguồn nguyên liệu. Đây là một câu chuyện không mới, nhưng chưa bao giờ cũ trong ngành thủy sản. Chỉ tính riêng cá tra, theo dự báo năm 2014 nguồn nguyên liệu sẽ sụt giảm do nhiều nông dân "treo" ao.
Thực tế này đang dóng lên một hồi chuông cảnh báo, cần có những chiến lược dài hạn cho con cá tra cũng như ngành thủy sản Việt Nam để có những bước tăng trưởng xuất khẩu bền vững trong năm 2014 và những năm tiếp theo.
Theo Đầu Tư Tài Chính
Đăng nhập
