Sự kiện IPO của Cảng Sài Gòn được tin rằng sẽ không “ảm đạm” như những cảng khác.
Đối với một nền kinh tế có tổng giá trị xuất nhập khẩu hàng hóa gấp 1,5 lần so với tổng sản phẩm quốc nội (năm 2014) như Việt Nam thì kinh doanh cảng biển là một trong những lĩnh vực hấp dẫn nhất. Thống kê của Công ty Chứng khoán VPBS cho thấy trong 9 tháng đầu năm 2014, các cảng niêm yết trên sàn có kết quả kinh doanh khá tốt với doanh thu trung bình tăng 8% so với cùng kỳ năm trước, lãi ròng tăng 57%, trong khi tỉ lệ lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) trung bình đạt đến 23%.
Chính vì sức hấp dẫn đó nên sức ép cạnh tranh trong ngành là rất lớn. Hiện có hàng trăm cảng biển lớn, nhỏ trải rộng khắp 3 miền, nhưng nhìn chung, hệ thống cảng biển của Việt Nam không được đánh giá cao. Báo cáo về xếp hạng năng lực cạnh tranh Diễn đàn Kinh tế Thế giới năm 2012 xếp Việt Nam đứng vị trí thứ 113 về hạ tầng cảng biển và rõ ràng điều này đã hạn chế phần nào tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế.
Thế nên, việc Chính phủ cho phép tiến hành cổ phần hóa các doanh nghiệp cảng để thu hút một lượng vốn đầu tư mới từ khu vực tư nhân là điều được hoan nghênh. Tuy vậy, kể từ đầu năm 2014 đến nay, khá nhiều thương vụ phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) của các cảng biển nằm trong hệ thống của Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines) đã không được sôi động và thành công như mong đợi. Các đợt IPO của cảng Hải phòng, Đà Nẵng, Quảng Ninh, Nha Trang, Khuyến Lương và Quy Nhơn đều có tỉ lệ mua thấp hơn số lượng cổ phiếu được chào bán.
Theo kế hoạch, trong thời gian tới, các cảng còn lại của Vinalines như Cam Ranh, Cần Thơ, Năm Căn, Nghệ Tĩnh và đặc biệt là Cảng Sài Gòn sẽ được cổ phần hóa. Trong số này, rõ ràng Vinalines có nhiều lý do để mong đợi số phận IPO của Cảng Sài gòn sẽ khác xa so với tình hình ảm đạm của những người anh em khác.
Theo đề án cổ phần hóa, Vinalines sẽ chỉ còn nắm giữ 51% cổ phần của Cảng Sài Gòn và điều này được kỳ vọng sẽ thu hút sự quan tâm của giới đầu tư khi tiến hành IPO. Hiện giá trị tài sản của công ty này được xác định lên tới 3.995 tỉ đồng, trong đó có khoảng 246 tỉ đồng giá trị quyền sử dụng đất. Hiện Cảng Sài Gòn đang trực tiếp quản lý, khai thác và góp vốn tại các cảng biển trọng điểm khu vực TP.HCM và Bà Rịa - Vũng Tàu gồm Cảng Nhà Rồng Khánh Hội, Cảng Tân Thuận, Cảng Tân Thuận 2, Cảng Hành khách tàu biển, Cảng Sài Gòn - Hiệp Phước, Cảng Thép Phú Mỹ, Cảng tổng hợp Thị Vải và các cảng nước sâu tại Cái Mép - Thị Vải.
Đánh giá về tiềm năng của Cảng Sài Gòn, bà Đinh Thị Thu Thảo, nhà phân tích của Công ty Chứng khoán Bảo Việt, cho rằng đối với các doanh nghiệp cảng biển, vị trí và quy mô cảng là những yếu tố quan trọng quyết định đến kết quả kinh doanh. Cảng Sài Gòn hội tụ đủ hai yếu tố trên.
Tại khu vực TP.HCM, Cảng Sài Gòn có 3 cầu bến Nhà Rồng Khánh Hội, Tân Thuận, Tân Thuận 2 với chiều dài luồng 85 km, độ mớn nước 10,5 m nên có thể đón nhận được các tàu có tải trọng lớn từ 32.000-60.000 DWT. Tại khu vực Phú Mỹ (Bà Rịa - Vũng Tàu), Cảng Sài Gòn có một cầu bến với chiều dài luồng 25 km, độ mớn nước 9,1 m, có khả năng đón nhận được các tàu lớn có tải trọng lên đến 50.000 DWT.
Ngoài ra, hầu hết các cảng nhỏ thuộc hệ thống Cảng Sài Gòn tập trung vào trung tâm các thành phố lớn, rất phù hợp với việc đón nhận hàng hóa tiêu dùng nội địa và hàng nhập khẩu.
Dẫu vậy, dưới sức ép cạnh tranh của các cảng mới trong khu vực Đông Nam Bộ, đặc biệt là từ năm 2005 khi Tân Cảng - Cát Lái trở thành cảng trọng điểm mới của TP.HCM, tình hình kinh doanh tại các cảng thành viên của Cảng Sài Gòn không mấy khả quan. Từ năm 2009-2014, tổng lượng hàng hóa qua Cảng Sài gòn đã giảm rõ rệt từ mức 14 triệu tấn/năm xuống chỉ còn 10 triệu tấn/năm.
Chính vì lẽ đó Cảng Sài gòn đang bắt đầu thực hiện công cuộc chuyển đổi mạnh mẽ. Cảng Nhà Rồng Khánh hội sẽ được di dời hoàn toàn ra Cảng Sài Gòn - Hiệp Phước (Nhà Bè), một dự án quy mô lớn có số vốn đầu tư dự kiến 2.735 tỉ đồng, tổng công suất thiết kế lên đến 8,7 triệu tấn/năm và có thể tiếp nhận các tàu có tải trọng tới 50.000 DWT. Tuy vậy, tốc độ xây dựng đang là vấn đề nan giải đối với dự án “khủng” này khi tính đến tháng 5.2013, công trình chỉ mới đạt 38% tổng khối lượng xây dựng. Trong khi đó, dự án lại đang thiếu vốn đầu tư: khoảng 2.500 tỉ đồng cho các hạng mục còn lại.
Để giải bài toán này, Cảng Sài gòn đã đề xuất sẽ thực hiện chuyển đổi công năng Cảng Nhà Rồng Khánh Hội, thực hiện cổ phần hóa và từ đó kêu gọi các nhà đầu tư bên ngoài góp vốn để hoàn thiện Cảng Sài Gòn - Hiệp phước trong năm 2015. Có lẽ sức quyến rũ khác của Cảng Sài Gòn chính là dự án chuyển đổi công năng này.
Hiện Cảng Sài Gòn là một trong những đơn vị của Vinalines sở hữu hệ thống kho bãi lớn với khoảng 500.000 m2 diện tích mặt bằng bao gồm trên 50.000 m2 diện tích kho và hơn 200.000 m2 diện tích bãi. Trong số này, khu vực Nhà Rồng Khánh Hội chính là mảnh đất vàng nằm trong nội ô thành phố, trải dọc theo tuyến sông Sài Gòn.
Do đó, nếu dự án chuyển đổi công năng Nhà Rồng Khánh Hội được triển khai thành công, cùng với việc Cảng Sài gòn - Hiệp Phước được hoàn thiện thì giá trị của Cảng Sài Gòn sẽ tăng lên gấp nhiều lần.
“Trong năm 2014 diễn ra khá nhiều đợt IPO của các doanh nghiệp cảng, nhưng lại chưa thực sự thu hút các nhà đầu tư. Đây cũng là thực trạng chung của nhiều doanh nghiệp IPO trong năm 2014, chứ không chỉ riêng ngành cảng biển. Tuy nhiên, trong bối cảnh nền kinh tế và thị trường chứng khoán có nhiều dấu hiệu khởi sắc hơn trong năm 2015 sẽ thu hút nhiều nhà đầu tư quan tâm đến các đợt IPO của doanh nghiệp”. bà Thảo, Công ty Chứng khoán Bảo Việt, nói.
Riêng về Cảng Sài Gòn, bà Thảo đưa ra những đánh giá khá lạc quan. “Các lợi thế về vị trí, quy mô hay năng lực khai thác của Cảng Sài Gòn có thể sẽ hấp dẫn nhà đầu tư quan tâm đến tiềm năng phát triển của doanh nghiệp này”, bà nói.
Theo Nhịp cầu Đầu tư.
Đăng nhập
