Mặc dù đại lý làm thủ tục hải quan (ĐLLTTHQ) đã được hình thành và phát triển trong nhiều năm qua, nhưng trên thực tế các đại lý vẫn chưa phát huy được vai trò của mình, chưa tạo niềm tin cho DN. Để thúc đẩy ĐLLTTHQ phát triển, Tổng cục Hải quan đang xúc tiến thành lập nhóm tư vấn ĐLLTTHQ.
Đại lý chưa khẳng định được vai trò
ĐLLTTHQ cần chú trọng tuyên truyền tới chủ hàng về lợi ích của việc đại lý thay mặt chủ hàng ký tên đóng dấu trên tờ khai hải quan; tạo uy tín cho chủ hàng về chức năng ký tên, đóng dấu, kiểm tra sau thông quan của ĐLLTTHQ.
Theo Phó Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan (Tổng cục Hải quan) Nguyễn Nhất Kha, hiện nay trên toàn quốc có hơn 550 ĐLLTTHQ. Sau khi được công nhận, các DN chưa phát huy được vai trò của ĐLLTTHQ. Ước tính có khoảng 80% DN XNK sử dụng dịch vụ của ĐLLTTHQ nhưng chỉ có 10% ĐLLTTHQ đứng tên trên tờ khai. Số lượng các tờ khai do DN thực hiện nhưng đứng tên chủ hàng vẫn lớn hơn số tờ khai do đại lý đứng tên, chiếm trên 50%. Trong khi đó ở các nước phát triển số tờ khai do đại lý ký tên đóng dấu chiếm khoảng 80%. Như tại Nhật Bản, hầu hết tờ khai được gửi đến cơ quan Hải quan là qua ĐLLTTHQ (khoảng 85-90%).
Cũng theo ông Kha, một số ĐLLTTHQ sau khi được công nhận chưa có hoạt động. Các đại lý này chủ yếu sử dụng quyết định công nhận để ký kết hợp đồng giao nhận với đối tác.
Liên quan đến việc quản lý sử dụng chữ ký số của DN trong thời gian qua, Tổng cục Hải quan đã tiếp nhận và xử lý nhiều trường hợp vi phạm. Xuất phát từ việc các DN chưa ý thức được việc quản lý, sử dụng chữ ký số, chưa nhận thức đầy đủ về tính chất pháp lý khi sử dụng chữ ký số trong giao dịch điện tử đã tạo sơ hở cho các đối tác thực hiện các hành vi gian lận. Các chủ hàng thường giao hẳn chữ ký số cho công ty làm dịch vụ của mình là ĐLLTTHQ hoặc các “cò” làm thủ tục để làm thủ tục hải quan. Hành động này không khác gì việc DN đã giao chữ ký và con dấu của mình cho người khác sử dụng mà thiếu cơ chế kiểm soát. Hệ quả là một số tờ khai đã bị đối tượng mạo danh các công ty chấp hành pháp luật để khai báo hải quan trong khi các DN không hề biết việc này. Cơ quan Hải quan cũng gặp khó khăn trong quá trình phát hiện, điều tra, xác minh. Vì vậy, cơ quan Hải quan khuyến khích các DN sử dụng chữ ký số của ĐLLTTHQ khi thực hiện dịch vụ qua các DN này, cùng với việc ký hợp đồng đại lý, các rủi ro về pháp lý và quyền lợi của DN sẽ được đảm bảo hơn.
Sự phát triển chậm chạp của ĐLLTTHQ được cơ quan Hải quan và DN đánh giá xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Các DN chưa thấy được lợi ích của việc khai báo thông qua ĐLLTTHQ, sử dụng chữ ký của đại lý. Cá nhân, tổ chức không phải là đại lý làm thủ tục hải quan (cò) hoạt động tràn lan, cạnh tranh không lành mạnh với ĐLLTTHQ. Bên cạnh đó, một số chính sách hiện nay cũng chưa thực sự tạo thuận lợi cho DN. Chưa có chế độ ưu tiên, ưu đãi cụ thể rõ ràng đối với ĐLLTTHQ, trong đó chế độ DN ưu tiên đối với ĐLLTTHQ còn bất cập trong cách xác định số tờ khai thực hiện thông qua ĐLLTTHQ. Công tác kiểm tra sau thông quan còn chưa thực sự hợp lý vì khi kiểm tra chỉ làm việc với chủ hàng mà không tính đến người thực hiện thủ tục hải quan cho lô hàng là ĐLLTTHQ. Dẫn đến việc khách hàng e ngại khi sử dụng dịch vụ của ĐLLTTHQ. Bên cạnh đó, một số CBCC Hải quan cũng chưa mặn mà khi DN thực hiện thủ tục hải quan thông qua ĐLLTTHQ.
Theo ông Nguyễn Nhất Kha, để thúc đẩy việc ĐLLTTHQ thay mặt chủ hàng ký tên đóng dấu trên tờ khai hải quan, về phía cơ quan Hải quan sẽ tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động tuyên tuyền về lợi ích của việc khai báo hải quan thông qua đại lý làm thủ tục hải quan. Xây dựng cơ chế ưu tiên về mặt hình ảnh, phương thức làm việc của cơ quan Hải quan đối với ĐLLTTHQ như: Mở cửa riêng để tiếp nhận tờ khai hải quan do ĐLLTTHQ đứng tên tại các chi cục hải quan. Bên cạnh đó, bản thân DN ĐLLTTHQ cần có các giải pháp để đẩy nhanh số lượng tờ khai do đại lý ký tên đóng dấu. Đây là cơ sở để DN đạt được các tiêu chí đáp ứng chế độ ưu tiên cho đại lý hải quan.
Hình thành nhóm tư vấn đại lý làm thủ tục hải quan
Tại một cuộc họp do Tổng cục Hải quan tổ chức mới đây, nhiều ĐLLTTHQ cho rằng, cần xem xét lại tiêu chí đánh giá hoạt động của ĐLLTTHQ về số lượng tờ khai đứng tên. Theo đại diện Tổng Công ty Tiếp vận Thăng Long, cách tính số lượng tờ khai do đại lý thực hiện nên bao gồm cả những tờ khai do đại lý thực hiện nhưng sử dụng chữ ký số của chủ hàng. Nếu quy định số lượng tờ khai do đại lý thực hiện là số tờ khai do đại lý thay mặt chủ hàng ký tên đóng dấu trên tờ khai hải quan DN khó đạt được. Bên cạnh đó, nhiều ý kiến của ĐLLTTHQ cho rằng cần thành lập nhóm để giải quyết vướng mắc phát sinh dành riêng cho ĐLLTTHQ từ cấp chi cục để kịp thời tháo gỡ khó khăn cho ĐLLTTHQ.
Hiện nay, Tổng cục Hải quan đã dự thảo Quyết định của Tổng cục Hải quan thành lập nhóm tư vấn đại lý làm thủ tục hải quan. Việc thành lập nhóm tư vấn ĐLLTTHQ xuất phát từ việc giữa cơ quan Hải quan và cộng đồng ĐLLTTHQ chưa có một kênh để trao đổi, hỗ trợ, giải quyết khó khăn vướng mắc cũng như là cung các thông tin cần thiết giữa hai bên. Trong khi việc thành lập hiệp hội đại lý còn nhiều vướng mắc khó khăn thì việc thành lập nhóm tư vấn ĐLLTTHQ với thành phần bao gồm cả cơ quan Hải quan và DN ĐLLTTHQ được kỳ vọng là khả thi hơn. Đây là một hành động thể hiện mức độ quan tâm ưu đãi của cơ quan Hai quan trong việc phát triển hoạt động ĐLLTTHQ. Mục tiêu hoạt động của nhóm là hình thành một kênh liên kết, một đầu mối trao đổi thông tin, cập nhật chế độ, chính sách pháp luật có liên quan đến hoạt động giao nhận, thủ tục hải quan đối với hàng hóa XK, NK; kịp thời giải quyết các vướng mắc của cộng đồng DN ĐLLTTHQ thông qua phản ánh của các đại lý hải quan tiêu biểu; cùng với cơ quan Hải quan đẩy mạnh truyền thông, tuyên truyền với cộng đồng DN XNK và ĐLLTTHQ.
Chủ trương này đã nhận được sự đồng thuận cao của DN, đại diện Hiệp hội dịch vụ logistic cho rằng, đây là bước phát triển để đẩy mạnh hoạt động ĐLLTTHQ. Đại diện Hiệp hội Chủ hàng Việt Nam cũng cho rằng, thành lập nhóm tư vấn để chia sẻ kinh nghiệm, tháo gỡ vướng mắc là hoàn toàn hợp lý; điều này sẽ thúc đẩy chất lượng ĐLLTTHQ. Các ý kiến đề nghị nhóm tư vấn cần có sự tham gia của cả các Cục Hải quan địa phương - là nơi trực tiếp giải quyết thủ tục cho DN để nắm rõ chủ trương, định hướng để tạo thuận lợi cho ĐLLTTHQ.
Theo báo Hải Quan.
Đăng nhập
