Ngân hàng HSBC vừa công bố báo cáo Dự báo Thương mại Toàn cầu, trong đó đánh giá hoạt động xuất khẩu của Việt Nam đang phát triển bền vững nhờ sự đa dạng về thị trường và sản phẩm, và dự kiến sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh trong dài hạn.
Chỉ số tin cậy thương mại của Việt Nam tăng cao
Trong báo cáo công bố ngày 9/12, HSBC cho biết Chỉ số tin cậy thương mại (TCS) của Việt Nam tăng lên tới 127 điểm trong nửa sau của năm 2015, cao hơn so với mức 120 điểm của một năm trước và vẫn đứng gần mức cao nhất kể từ năm 2010.
Tình hình này trái ngược với một số nước trong khu vực khi chỉ số TCS của Malaysia giảm sâu trong cùng giai đoạn, còn điểm số của Indonesia không thay đổi trong bối cảnh thị trường thế giới có nhiều thách thức.
Xuất khẩu của Việt Nam đã tăng mạnh trong năm nay, với mức tăng 9,6% so với cuối năm trước, trong khi xuất khẩu tại các nền kinh tế chủ chốt trong khu vực lại giảm.
HSBC cho biết gần 57% doanh nghiệp tham gia khảo sát cho rằng khối lượng thương mại sẽ tăng trong vòng 6 tháng tới, thấp hơn so với con số 66% của 6 tháng trước.
Tuy nhiên, số lượng doanh nghiệp dự báo khối lượng thương mại sẽ được giữ nguyên đã tăng gấp đôi, cho thấy các doanh nghiệp đang kỳ vọng kinh tế vĩ mô của Việt Nam sẽ ổn định hơn.
Trong bối cảnh Mỹ sắp thắt chặt chính sách tiền tệ ảnh hưởng tới triển vọng thương mại toàn cầu, hơn 1/3 số doanh nghiệp tham gia khảo sát nhận định lãi suất cao hơn là rào cản đối với thương mại trong 6 tháng tới.
Và hơn một nửa số doanh nghiệp được khảo sát coi môi trường cạnh tranh gay gắt hơn là mối quan ngại. Tuy nhiên, 37% cho rằng đồng VND yếu đi có tác động tích cực trong khi 11% cho rằng đó là mối lo.
Bất chấp những bi quan ngày càng tăng về Trung Quốc, 9% số doanh nghiệp vẫn coi thị trường này là cơ hội lớn nhất cho tăng trưởng đơn hàng toàn cầu, dù giảm so với tỷ lệ 16% trong khảo sát lần trước. Các doanh nghiệp xuất nhập khẩu vẫn lạc quan về thị trường Châu Á, với 70% số doanh nghiệp coi đây là khu vực chính để giao thương.
Nhu cầu của Mỹ đang tăng lên đều đặn, và số doanh nghiệp xuất nhập khẩu coi Bắc Mỹ là thị trường chủ chốt đã tăng gấp đôi.
Những biến động trên thị trường thế giới thời gian qua đã khiến các doanh nghiệp xuất nhập khẩu của Việt Nam lo ngại, khi có 61% số doanh nghiệp coi khủng hoảng kinh tế toàn cầu là mối lo ngại trong 6 tháng tới, tăng so với tỷ lệ gần 40% cách đây 6 tháng.
Khoảng 75% số doanh nghiệp lo ngại về các đối thủ cạnh tranh bằng giá đang nổi lên, tăng so với tỷ lệ 56% của cuộc khảo sát trước.
Tuy nhiên, một điểm tích cực là số lượng các doanh nghiệp kỳ vọng biên lợi nhuận tăng, chính sách của chính phủ thuận lợi hơn, và nhân công có tay nghề phù hợp, đã tăng đáng kể so với 6 tháng trước.
Những động lực thúc đẩy xuất khẩu 15 năm tới
Xuất khẩu của Việt Nam có sự phát triển bền vững trong năm 2015 trong khi xuất khẩu của các nền kinh tế chủ chốt khác của Châu Á lại giảm. Sự đa dạng cả về sản phẩm và thị trường xuất khẩu được cho là những yếu tố đứng đằng sau sự tăng trưởng bền vững này.
Dự báo về dài hạn, HSBC nhận định xuất khẩu của Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh trong trong giai đoạn 2016 -2030, với tốc độ dự kiến đạt hơn 10%/năm.
Ngân hàng này cho rằng Việt Nam sẽ có 3 động lực chính hỗ trợ hoạt động xuất khẩu, gồm lực lượng lao động lớn và có chi phí thấp, chính sách hướng tới mở cửa thương mại và FDI, và những yếu tố cơ bản về kinh tế vĩ mô đang ngày càng ổn định.
Về vĩ mô, Việt Nam được kỳ vọng là một trong số ít nước trong danh sách khảo sát sẽ đạt tăng trưởng GDP trên 6% trong năm 2015, bênh cạnh những nước như Bangladesh, Trung Quốc và Ấn Độ.
Trong năm nay, Việt Nam đã vượt lên các nước láng giềng về FDI và xuất khẩu. Giá trị xuất khẩu của Việt Nam đã tăng gần 10% trong 9 tháng đầu năm 2015, trong khi xuất khẩu lại giảm tại Trung Quốc, Hàn Quốc, Singapore và Malaysia.
Đối với giai đoạn 2016 - 2020, HSBC cho rằng đây không phải là thời điểm phục hồi mà là thời điểm Việt Nam phát huy động lực, và ngân hàng này dự báo xuất khẩu của Việt Nam sẽ tăng trưởng 11%/năm.
Cũng trong 5 năm tới, HSBC dự báo lĩnh vực máy móc của Việt Nam sẽ tăng trưởng 13% nhờ dòng vốn FDI mạnh mẽ trong những năm gần đây. Riêng trong 10 tháng đầu năm 2015, đã có 1.657 dự án mới được đăng ký với tổng giá trị 12,4 tỷ USD; tăng 25% so với cùng kỳ năm trước.
Đầu tư được trải đều trong nhiều lĩnh vực và những bước tiến vững chắc hướng tới tự do hóa thương mại, đáng kể nhất là thỏa thuận TPP cũng như AEC và hiệp định công nghệ thông tin của WTO sẽ thúc đẩy tăng trưởng thương mại và đầu tư trực tiếp nước ngoài của Việt Nam trong những năm tới.
May mặc và phụ liệu được dự báo sẽ tăng trưởng ở mức 10%/năm trong giai đoạn 2016-2020, và hiệp định tự do thương mại giữa Việt Nam và EU sẽ đem lại lợi thế cho lĩnh vực này.
Lĩnh vực hóa chất và thiết bị vận tải dự kiến sẽ là 2 khu vực đạt tăng trưởng xuất khẩu cao nhất trong giai đoạn 5 năm tới.
Đối với giai đoạn 2021-2030, HSBC dự báo xuất khẩu của Việt Nam sẽ tăng trưởng 10,1%/năm.
Đến năm 2030, Mỹ dự kiến sẽ tiếp tục là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, tiếp theo là Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và UAE.